Gedrag beïnvloeden met de ‘Theory of Planned Behavior’ van Ajzen

De intentie als voorwaarde voor bewust gedrag

De ‘Theory of Planned Behavior’ is een veelgebruikt model dat zich richt op het verklaren en veranderen van bewust gedrag. Het model is in 1991 ontwikkeld door sociaal psycholoog Icek Ajzen. De ‘Theory of Planned Behavior’ wordt afgekort als ‘TPB’ en staat in Nederland bekend als ‘Theorie van Gepland Gedrag’.

 

Het model

De theorie van Ajzen stelt dat bewust gedrag direct voortkomt uit de intentie om het gedrag te vertonen. De intentie wordt volgens Ajzen bepaald door drie elementen:

 

Attitude

De attitude gaat over de houding van een persoon ten opzichte van het gedrag. Wanneer de persoon een positieve houding ten opzichte van het gedrag heeft, is de kans groter dat de persoon het gedrag bewust zal vertonen.

 

Subjectieve norm(en)

De subjectieve norm gaat over datgene wat de persoon denkt dat anderen – in zijn directe omgeving – vinden van het (uit te voeren) gedrag en hoe zij hierover oordelen. Wanneer de persoon denkt dat anderen het gedrag als normaal of goed beschouwen, is de kans groter dat de persoon het gedrag bewust zal vertonen.

 

Waargenomen gedragscontrole

De waargenomen gedragscontrole gaat over de mate waarin de persoon gelooft dat het gedrag eenvoudig uit te voeren is. Dit gaat zowel om de eigen vaardigheden als om de omgevingsfactoren die het gedrag bevorderen of belemmeren. Wanneer de persoon gelooft dat gedrag eenvoudig is uit te voeren, is de kans groter dat de persoon het gedrag bewust zal vertonen.

 

Doorontwikkeling van de Theory of Planned Behavior

Met de Theorie van Gepland Gedrag zet Ajzen wezenlijke factoren uiteen die bijdragen aan het bereiken van bewust gedrag. De theorie biedt daarmee handvatten voor het verklaren en beïnvloeden van gedrag. Het model is echter niet zonder kritiek. Het model houdt bijvoorbeeld geen rekening met cognitieve en affectieve factoren die van invloed zijn op gedrag. Ajzen heeft daarom samen met sociaal psycholoog Martin Fishbein in 2011 het model doorontwikkeld. Hieruit ontstond de ‘Reasoned Action Approach’.

Download de 'Theory of Planned Behavior' van Ajzen

De populaire 'Theory of Planned Behavior' van Ajzen biedt ondersteuning bij het verklaren en beïnvloeden van bewust gedrag.

Bestand downloaden

Interessante artikelen over dit model