Project

Workshop voor succesvol veranderen

Elke verandering stuit wel ergens op weerstand. Toch mag oppositie geen blokkade vormen voor het doorvoeren van belangrijke veranderingen in een organisatie. Want om ook in de toekomst bestaansrecht te hebben, moet een organisatie zichzelf blijven vernieuwen. Om een veranderproces te laten slagen, is het belangrijk om vooraf zicht te hebben op de factoren die nodig zijn voor een succesvolle implementatie. Een workshop die BOOM in eerste instantie voor het project Leerling2020 ontwikkelde, geeft dat inzicht. Het bereidt de deelnemers op een praktische manier voor op hun rol in het verandertraject. Onder meer met een speciaal hiervoor ontwikkelde test die is gebaseerd op het theoretisch kader over de ‘5 voices’ van Jeremie Kubicek en Steve Cockram.

Innoveren: van klein naar groot

Het project Leerling 2020 ondersteunt alle scholen in het voortgezet onderwijs bij het ontwikkelen van gepersonaliseerd leren. De projectorganisatie Schoolinfo voert dit project uit namens Kennisnet en de VO-raad; de sectororganisatie voor het voortgezet onderwijs in Nederland. Op de persoon afgestemd onderwijs is nodig, om daadwerkelijk het beste uit iedere leerling te halen. Innovatie en het slim benutten van de mogelijkheden die ICT biedt in de lesomgeving, zijn belangrijk om dat gepersonaliseerd leren handen en voeten te geven. Het project Leerling2020 laat scholen hier in 30 zogeheten leerlabs mee aan de slag gaan. De docenten die inspiratie opdoen in de leerlabs, krijgen op hun eigen school de ruimte om de innovaties uit te voeren. Wat in de leerlabs wordt bedacht, dringt dus meteen door tot de daadwerkelijke praktijk in de klas. Toch vindt die vernieuwing zijn weg vervolgens vaak niet naar de rest van de school. Bij het introduceren en implementeren van de vernieuwing staat de innoverende docent namelijk al snel alleen en krijgt hij of zij te maken met allerlei weerstanden van collega’s en het management. Hoe krijgt de docent die vol inspiratie uit het leerlab komt het voor elkaar om de vernieuwing niet alleen een verbetering te laten zijn voor de eigen klas, maar voor de hele vakgroep of zelfs voor de hele school?

Workshop ontwikkelen

Schoolinfo vroeg BOOM een manier te vinden om de docenten te helpen hun veranderingen door te voeren. Gekozen werd voor een workshop waarmee de deelnemers aan de leerlabs de nodige inzichten opdoen en handvatten krijgen om hun innovaties gedragen te krijgen binnen hun organisatie. Een workshop die de docenten laat nadenken over de impact van de verandering en de factoren die van invloed zijn op het succes van de implementatie.

 

Implementatieplan maken

Omdat docenten vaak weinig ervaring hebben met implementatievraagstukken, worden zij door middel van de workshop allereerst bewustgemaakt van de complexiteit van verandertrajecten. Niet om hen te ontmoedigen, maar om duidelijk te maken waaróm vernieuwingen vaak vastlopen. Vanuit dat inzicht, volgen er oefeningen waarmee de docenten hun eigen innovatie kritisch beoordelen en goed nadenken over het ‘waarom’, ‘hoe’ en ‘wat’, over de opbrengsten voor de school en over de weerstanden die kunnen ontstaan. De docenten maken vervolgens een concreet implementatieplan, gericht op hun eigen situatie. Uitgangspunt daarbij is dat blijvende veranderingen niet tot stand worden gebracht via een eenmalige interventie, maar door het regelmatig zetten van gerichte, kleine stappen. De verandering wordt daardoor in de praktijk zichtbaar: de gewenste richting krijgt lading en de nieuwe situatie wordt beleefd. Vanuit die ervaringen komt herhaalgedrag op gang. De nieuwe richting komt op die manier naar voren in dé bepalende factor voor het daadwerkelijk implementeren van vernieuwing: gedrag.

 

5 voices-test

De workshop geeft docenten ook zicht op de eigen rol in het veranderingsproces en op de rol van de directe collega’s die met de vernieuwing te maken krijgen. Door hen te typeren in termen van persoonlijkheid en communicatiestijl, wordt het voor de docent veel makkelijker om ieders kracht te benutten en de juiste coalities te smeden om de verandering op grotere schaal voor elkaar te krijgen. Aan de hand van de theorieën uit de ‘5 voices’ van Jeremie Kubicek en Steve Cockram wordt inzichtelijk gemaakt wie men zelf is en hoe de directe collega’s te typeren zijn. Die ‘5 voices’ duiden onze persoonlijkheid, ons sociaal vermogen en onze communicatiestijl aan de hand van vijf stemmen die allemaal in meer of mindere mate in mensen aanwezig zijn. Door de eigen communicatiestijl af te stemmen op die van de ander, is eenvoudiger en sneller te sturen op constructief gedrag. Ook geeft het meer zicht op elkaars kwaliteiten, zodat die benut kunnen worden in het proces. Want alle stemmen zijn daarin nodig.

 

‘De test geeft goed aan welke ‘stemmen’ er binnen een team te verbinden zijn en hoe je daar vanuit je eigen persoonlijkheid richting aan kunt geven’.

Anna de Rijk (Schoolinfo)

 

BOOM ontwikkelde vanuit de theorieën van Kubicek en Cockram een test waarmee de workshopdeelnemers de stemmen van zichzelf en die van anderen in kaart brengen. Dat gebeurt door keuzes te maken uit 40 stellingen. Anna de Rijk, adviseur bij Schoolinfo is enthousiast: “Deze oefening geeft goed aan welke ‘stemmen’ er binnen een team te verbinden zijn en hoe je daar vanuit je eigen persoonlijkheid richting aan kunt geven. Het kan zelfs het inzicht geven dat je zelf niet de juiste persoon bent om de innovatie van de grond te krijgen, maar dat daar collega’s voor nodig zijn waarin de stemmen van bijvoorbeeld de ‘pioneer’ en de ‘creative’ nadrukkelijker doorklinken”.

 

We hebben nu een concreet instrument waarmee we de leerlabs kunnen activeren en inspireren om de deur op een goede manier open te zetten voor collega’s en het management.

Anna de Rijk (Schoolinfo)

 

Concreet instrument

Schoolinfo rolt de workshops zelf uit in de 30 leerlabs, zodat alle deelnemende docenten handvatten krijgen voor hun implementaties. De acht adviseurs van Schoolinfo die met de workshop aan de slag gaan, hebben hiertoe een training gegeven. Elk onderdeel van de workshop is daarbij uitvoerig doorgesproken voor wat betreft doel, aanpak en vorm. Het adviseursteam van Schoolinfo komt dus beslagen ten ijs, richting de deelnemers aan de leerlabs. Anna de Rijk: “We hebben nu een concreet instrument waarmee we de deelnemers in de leerlabs kunnen activeren en inspireren om hun innovaties niet binnen de muren van hun eigen klas te houden, maar de deur ook op een goede manier open te zetten voor collega’s en het management. Zo kan de hele school ervan profiteren. Daarmee vergroten we dus het effect van alle mooie ideeën en initiatieven die in de leerlabs ontwikkeld worden”.

 

Voor iedereen

De workshop is aanvankelijk ontwikkeld voor docenten, maar BOOM heeft deze inmiddels toepasbaar gemaakt voor uiteenlopende doelgroepen. Iedereen die te maken heeft met een veranderproces, krijgt door de workshop zicht op zijn of haar rol en gaat concreet met een implementatieplan aan de slag.

Meer interessante artikelen